9 lutego 2017 roku mija 136 rocznica śmierci Fiodora Dostojewskiego

Posiadł rzadki dar przenikania duszy bliźnich, pogrążonych w grzechu i poniżeniu. I wyprowadzania ich z mroków upadku ku światłu Chrystusa.

Uwrażliwienie na moralną nędzę i podziw dla tych, którzy usiłują się jej przeciwstawić, wyniósł z domu rodzinnego.

Pierwsza powieść „Biedni ludzie” z 1845 roku stała się literacką sensacją Petersburga właśnie dzięki pełnemu współczucia opisowi życia ludzi odsuniętych na margines.

W 1849 roku Dostojewskiego aresztowano za udział w kółku pietraszewców i skazano na karę śmierci, następnie tuż przed egzekucją ułaskawiono, zamieniając wyrok na 4 lata katorgi i służbę wojskową. Katorga nie załamała go. Ugruntowała w nim przekonanie, że nosicielem najwznioślejszych wartości są „prości ludzie”. 

A Ewangelia pozostaje najpewniejszym przewodnikiem moralnego odrodzenia człowieka. Ilustracji tych przekonań poświecił odtąd cały swój trud pisarski. Trud niełatwy, ponieważ pisarz, który bardzo nisko oceniał społeczność Zachodu, pogrążoną w płaskim dorobkiewiczostwie, sam uległ jednej z jego skaz – hazardowi. W kasynach Baden-Baden, Genewy i wielu innych miast przegrywał ostatnie pieniądzei wszystkie co cenniejsze rzeczy. Zaczął wyprzedawać ostatnią wartość , jaka mu pozostała – własny talent. Pisał kolejne powieści w drakońskich terminach, za stawki dwukrotnie niższe niż te, które w tym czasie wydawcy płacili innym pisarzom. Narastało w nim

przekonanie, że powstałe w taki sposób powieści – to niewiele warte książki jednego sezonu. 









Ukazały się m.in.:
 „Sobowtór”-1846,

„Skrzywdzeni  i poniżeni”-1861, 
„Wspomnienia z domu umarłych”-1860-62,
 „Zapiski z podziemnia”-1864,
 „Zbrodnia i kara”-1866, 
„Gracz”-1867, 
„Idiota”-1868, 
„Biesy”-1870, 
„Młodzik”-1875,
„Bracia Karamazow”-1879-80, 
„Dziennik pisarza”-1873-81.

IB

28 stycznia 2017 roku mija 31 rocznica katastrofy Challengera

Dochodziła godz.16.38, gdy z przylądka Canaveral na Florydzie wystartował wahadłowiec Challenger. Oprócz  pracowników kontroli misji start obserwowało z ziemi kilkuset widzów ( m.in. rodziny członków załogi ), a przed telewizorami tysiące uczniów,

ponieważ wśród siedmioosobowej załogi była Christa McAuliffe,

nauczycielka uczestnicząca w programie „Nauczyciel w kosmosie”.

W 73 sekundzie lotu wahadłowiec eksplodował i rozpadł się na kawałki. Jak ustaliła specjalna komisja, przyczyną było uszkodzenie pierścienia uszczelniającego w silniku jednej z dwóch rakiet dodatkowych, które na początku lotu wspomagają silniki główne maszyny. Katastrofa na ponad 2,5 roku wstrzymała program lotów wahadłowców. 1 lutego 2003 r. katastrofie uległ inny prom – Columbia.

IB

23 stycznia 2017 roku mija 73 rocznica śmierci Edvarda Muncha

Edvard Munch norweski malarz 
i grafik, jeden z głównych reprezentantów ekspresjonizmu, urodził się 1863 roku. Studiował w Oslo i w Paryżu, gdzie uległ wpływom V. van Gogha i P. Gauguina. W 1892-95 mieszkał i wystawiał  w Berlinie, był związany z międzynarodową cyganerią artystyczną
 (A. Strindberg S. Przybyszewski ). 



W 1909 M. osiadł w Norwegii. Tworzył obrazy olejne oraz grafikę ( litografię, drzeworyt i akwafortę ). Zajmował się również fotografią. Podobnie jak inni członkowie berlińskiej bohemy, M. wzbudzał swoją otwartością kontrowersje, zgorszenie, ale również ogromny rezonans w środowisku artystycznym. M. malował kompozycje symboliczno-ekspresyjne, podejmował tematy egzystencjalne: miłości i śmierci, walki płci. Dawał w nich wyraz nękającym go lękom, obsesjom erotycznym, poczuciu osamotnienia i rozpaczy, strachu przed chorobą i śmiercią ( np. Zazdrość, Krzyk, Strach, 

Na drugi dzień, Madonna, Taniec życia, Śmierć w pokoju chorego ). Dominującym elementem w obrazach M. była kreska, secesyjna linia konturu, ekspresyjna deformacja, przerysowanie, odrealnianie i kontrastowanie barw. Sztuka M. wywarła duży wpływ na rozwój sztuki XX w., a zwł. na niem. Ekspresjonizm. Największa kolekcja prac M. znajduje się w muzeum Muncha w Oslo.

IB

12 stycznia 2017 roku mija 141 rocznica urodzin Jacka Londona

Właściwie John Griffith London – powieściopisarz amerykański, nowelista. 
Dzieciństwo miał niełatwe – wcześnie zaczął pracować; był robotnikiem, rybakiem, poszukiwaczem złota, marynarzem, dziennikarzem, korespondentem wojennym w Meksyku 
i podczas wojny rosyjsko-japońskiej. Podobnie jak bohater jego powieści – Martin Eden – był samoukiem. 

31.12.2016 r. 84-ta rocznica złamania kodu Enigmy

Nad rozwikłaniem tajemnicy niemieckiej maszyny szyfrującej

wywiady brytyjski i francuski pracowały bez rezultatu od końca lat 20.

W 1929 r. na Uniwersytecie Poznańskim zorganizowano kurs kryptologii, na który uczęszczali najzdolniejsi studenci matematyki z tej uczelni, m.in. Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski, którzy wkrótce stali się filarami Biura Szyfrów polskiego wywiadu.Kod złamał Rejewski, m.in. dzięki informacjom o budowie Enigmy przekazanym przez Francuzów, którzy uważali je za bezwartościowe. Rok później

Polacy mieli już swoją maszynę, dzięki której odczytywali korespon-

dencję niemiecką. Nie było to jednak proste, bo Niemcy stale

udoskonalali Enigmę oraz sposoby szyfrowania.

Świąteczne życzenia na Boże Narodzenie

… Dzisiaj jest ten rodzaj ciszy,

Że każdy wszystko usłyszy:

I sanie w obłokach mknące,

I gwiazdy na dach spadające,

A wszędzie to ufne czekanie?

Czekajmy – dziś cud się stanie.

„ To właśnie tego wieczoru,

od bardzo wielu wieków,

pod dachem tkliwej kolędy

Bóg rodzi się w człowieku"

17 grudnia 113 rocznica urodzin Erskine’a Caldwella

To, że najemny robotnik na wielkiej tytoniowej farmie amerykańskiego Południa nie ma co jeść, nie jest najgorszym rodzajem biedy. Znacznie gorzej, gdy skutkiem chronicznego niedostatku taki wyrobnik staje się otępiały i bezwolny – twierdził Erskine Caldwell.

Na nędzę milionów najemnych robotników w Georgii, nazywanej „cesarskim stanem Południa”, królestwem bawełny, kukurydzy i brzoskwiń, zwrócił mu uwagę, ojciec, pastor o społecznym zacięciu. Kryzys ekonomiczny lat 30-tych

zepchnął wówczas na margines społeczny miliony biednych białych robotników, ale też Murzynów. Erskine, zamiast studiować, jak chciał jego ojciec, wkrótce dołączył do ich

grona. Lista dorywczych zajęć, którymi zarabiał na życie, wydaje się nie mieć końca. Pierwsze opowiadania zaczął publikować dopiero wówczas, gdy nabrały skrajnej prostoty i surowości. W tej tonacji zapisał Caldwell swoje obserwacje w 25 powieściach i 150 opowiadaniach, które – ze względu na bezpośredniość opisów erotycznych – padały w rekordowej częstotliwości ofiarą cenzorskich nożyc.

W powieści „Poletko Pana Boga”, która na całym świecie sprzedała się w 14 milionach egzemplarzy, członkowie rodziny farmerskiej zamiast uprawiać

bawełnę, z upodobaniem oddają się poszukiwaniu złota na własnej ziemi. Mamią się nawzajem opowieściami o niezmierzonych bogactwach, jakie rzekomo są tylko na wyciągnięcie ręki, a tymczasem ich życie zmierza ku nieuchronnej katastrofie. 

Podobnie postępuje wielu bohaterów Caldwella: nagłe zachcianki zmieniają ich w chorągiewki na wietrze. A przy tym nie bywają przez pisarza osadzani, potępiani ani krytykowani. On tylko beznamiętnie przekazuje czytelnikowi przebieg wypadków. I jemu pozostawia ocenę.

Z czasem Caldwell zyskiwał rosnące uznanie krytyki. Zaproszono go do grona Amerykańskiej Sztuki i Literatury. Przez wiele lat był bardzo poważnym kandydatem do Nagrody Nobla. Sam jednak nie przywiązywał wagi do tych zaszczytów, mawiał : ”Jedyne, na czym mi  w życiu zależało, to opowiadanie historii. I to najlepiej, jak umiałem”.

IB

13 grudnia 149 rocznica śmierci Artura Grottgera

Rysownik i malarz urodził się w Ottyniowicach (Podole), zmarł w Amelie-les-Bains (Francja). Uczył się rysunku we Lwowie u J. Maszkowskiego i J. Kossaka.

Za akwarelę  „ Wjazd Franciszka Józefa do Lwowa” otrzymał cesarskie stypendium umożliwiające mu podjęcie studiów. Rozwijał swoje zdolności  w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, naukę kontynuował w akademii w Wiedniu.

Współpracował jako ilustrator z pismami wiedeńskimi, wykonywał rysunki rodzajowe, polityczne i rysunkowe reportaże, m. in. z kampanii austr.-wł. 1859.

Mieszkał na stałe w Wiedniu, przed śmiercią spędził rok we Lwowie i w okolicznych dworach oraz w Paryżu, gdzie przygotowywał na Wystawę Światową 1867 cykl „Wojna”.

Prace G. z okresu krakowskiego to gł. sceny batalistyczne. G. namalował kilka obrazów historycznych: „Ucieczka Walezego z Polski”, „Zygmunt i Barbara”, „Modlitwa konfederatów barskich”.

Tematyka patriotyczna znalazła również odbicie w obrazach olejnych (Przejście przez granicę”, „Pochód na Sybir”). G. pozostawił także liczne portrety i autoportrety. Był artystą popularnym  dzięki tematyce swoich prac, które ceniono także ze względu na mistrzowskie opanowanie rysunkowej techniki. G. stworzył niezwykle sugestywne stereotypy wyobrażeniowe, które oddziałały silnie na polską sztukę i literaturę XIX i XX w.

IB