1 listopada Dzień Wszystkich Świętych

 

Płoną świeczek szeregi,

Płoną świeczek tysiące, powiewają płomyki

Zamyślone i drżące.

 

Więc płomykiem jak dłonią,

Dłonią ciepłą i jasną,

pozdrawiamy tych wszystkich,

których życie już zgasło.

                                             (Hanna  Łochocka)

Artemisia Gentileschi

 

Niektórzy spośród mecenasów Artemisii lubili  malarstwo alegoryczne.

Malarstwo zwykle wyobrażano jako piękną kobietę. Lecz na obrazie zawsze towarzyszył tej piękności artysta (oczywiście płci męskiej) patrzący z dumą na swoje dzieło.

 Gentileschi postanowiła wszystko zrobić inaczej. W jej alegorii miała pojawić się tylko jedna postać – ona, Artemisia. – Ja jestem malarką … i ja jestem Malarstwem! Po paru próbach odkryła, jak namalować samą siebie przy  sztaludze. Użyła luster, dzięki którym widziała się z profilu, z pędzlem, przy płótnie. Nie chciała wyglądać zachwycająco.

 Malowanie to brudne zajęcie. Jej rękawy na obrazie są podwinięte, jej włosy w nieładzie – ale co  w tym złego? Mężczyźni sądzą, że jedyny rodzaj malarstwa uprawiany przez kobiety to malowanie twarzy! Artemisia zatytułowała swoje dzieło „Autoportret” jako alegoria malarstwa. I ten właśnie obraz chciał od niej kupić        Karol I Stuart.

Z serii - Czytam, bo lubię

 

Joanna Kuciel-Frydryszak – „Chłopki. Opowieść o naszych babkach”,

Marginesy, Warszawa 2023

Czytając tę poruszającą, mocną, wręcz brutalną, ale znakomicie napisaną książkę, można by pomyśleć, że dotyczy bardzo dawnych czasów. 

A przecież od wiejskiego znoju naszych babek nie minęło jeszcze 100 lat. Jest to książka, bez której nie sposób zrozumieć historii narodu i historii indywidualnej każdego z nas. 

To wielowarstwowy pejzaż socjologiczny i kulturowy. Pokazuje        i uświadamia źródła naszych dzisiejszych traum. Lektura obowiązkowa dla każdego.

Henryk Ibsen

Nazywano go „sumieniem XIX-wiecznej Europy”. A to sumienie krzyczało: mieszczańskie zakłamanie jest zakałą naszego stulecia!

 

 Niechęć do ograniczonego, mieszczańskiego stylu życia trawiła go od dziecka. Gdy miał osiem lat, jego ojciec, zamożny mieszkaniec norweskiego miasteczka Skien, niespodziewanie zbankrutował. Skutkiem tego mały Henryk natychmiast po ukończeniu szkoły powszechnej musiał  opuścić dom rodzinny i zarabiać na własne utrzymanie jako pomocnik aptekarza w miasteczku Grimstad.

 

 Przed skromnym pomocnikiem aptekarz nie krył się ze swoją interesownością i zakłamaniem. To wystarczyło, by Henryk nabrał przekonania, że właśnie taka dwulicowość najgłębiej wypacza psychikę człowieka i życie całych społeczeństw.

 Przeżywał różne koleje losu. Ostatecznie w Monachium napisał swoje najznakomitsze dzieła: „Podpory społeczeństwa”, „Dom lalki” i „Wroga ludu”. Wszystkie wymierzone w zakłamany świat mieszczaństwa. Środowiska konserwatywne całej Europy potępiały go. Ibsen po 27 latach powrócił do ojczystej Norwegii, przyjmowano go tam jak bohatera narodowego.

Z serii : Czytam, bo lubię

 

„Książka to najlepsza żywność, jaką znalazłem w ludzkiej podróży"

                                                                      Michel Montaigne              

                   

Patrick Radden Keefe – „Imperium bólu” – Czarne, Wołowiec 2023

Rodzina Sacklerów nie jest być może tak  dobrze znana w Polsce jak  w  Stanach Zjednoczonych. Miliarderzy, którzy finansowali galerie i uświetniali gale charytatywne, zapoczątkowali w Ameryce kryzys opioidowy, gdyż wyprodukowany w ich firmie Purdue Pharma lek – dwukrotnie silniejszy od morfiny, który po wprowadzeniu na rynek w 1996 r. miał zrewolucjonizować leczenie bólu – stał się najbardziej nadużywanym narkotykiem. Choć temat nie jest przyjemny, świetnie się tę historię czyta        i      wyciąga  z niej wniosek, że kiedy pieniądz i chciwość zaczynają odgrywać na rynku farmaceutycznym ważniejszą rolę niż etyka, najwyższą cenę płacą za to pacjenci.

Narodowe Czytanie - " Nad Niemnem"

 

Narodowe Czytanie 2023 czas zacząć – w tym roku gości lektura Elizy Orzeszkowej pt. „ Nad Niemnem”.

 Ma charakter eposu nawiązującego do tradycji Pana Tadeusza. Autorka pokazała tu panoramiczny obraz społeczeństwa XIX w. wraz z odwołaniem się – w retrospekcji – do problemów związanych            z powstaniem styczniowym., o czym przypomina leśna mogiła powstańcza.

 Ze względów cenzuralnych Orzeszkowa  nie mogła o tym mówić wprost. 

Akcja toczy się na Grodzieńszczyźnie, we dworze Korczyńskich i w sąsiednim zaścianku Bohatyrowiczów. Między tymi środowiskami narastał konflikt ekonomiczny.

 W konflikty wpisany jest wątek miłosny. Mezalians jak i spór dworu z zaściankiem, kończy się pojednaniem, a miłość dwojga młodych  - zaręczynami. Symbolem zgody i powrotu do tradycji solidaryzmu są mogiły Jana i Cecylii, nierównych stanem legendarnych przodków Bohatyrowiczów, i mogiła powstańców, m.in. Andrzeja Korczyńskiego i Jerzego Bohatyrowicza.

 Przez współczesnych utwór uznany został za arcydzieło, doczekał się różnych przeróbek dla młodzieży, adaptacji scenicznych i filmowych oraz przekładów na kilkanaście języków obcych.

Gwiaździsta noc Vincenta

 

Dziś obudził się przed wschodem słońca. Wstał z łóżka i podszedł do okna. Ujrzał wielki cienisty cyprys, księżyc płynący wysoko przez noc i wciąż jeszcze rozgwieżdżone niebo.

 Od gór wiał wiatr. Drzewo, przyginane gwałtownymi podmuchami, wyglądało jak żywa istota. Lekkie obłoki gnały        po niebie. 

Cóż go powstrzymywało przed znalezieniem się tam wysoko? Patrząc w górę, van Gogh czuł się bliżej gwiazd niż desek podłogi. Czuł się bliżej przeszłości niż teraźniejszości.

 A tam w dole, czy to mógł być kościółek z jego rodzinnej wioski      w Holandii? Nie – niepodobna. To była Francja. To była teraźniejszość.

 Gwiazdy niczym myśli tłukły mu się po głowie. Obraz powstał        w 1889 roku jako jeden z nielicznych namalowany   z pamięci,        a nie z natury.

1 czerwca Dzień Dziecka

Drogi  Rodzicu!!!

Porzuć swoje plany dla dzieci

i pomóż im realizować ich własne plany.

 

Kochaj swoje dzieci

 za to, jakie są,

a nie za to,

jakie chciałbyś, żeby były.

 

Pamiętaj uwagę Williama Jamesa,

że najgłębszą zasadą

natury ludzkiej

jest potrzeba akceptacji. 

26 Maja Dzień Mamy

 

Kochana Mamusiu!

„Ubiorę Ciebie w błękit kwiatów, niezapominajek i bławatków,

ustroję Ciebie

w paproć młodą

i świat rozświetlę

twą urodą.”

(Kazimierz Przerwa-Tetmajer)

 

Dla  mojej Kochanej  Mamusi!

„Pachnieć będzie moja róża

jak nagrzana słońcem łąka,

jak świt, gdy się z gwiazd wynurza,

jak poranna pieśń skowronka.

(Ludmiła Marjańska)

Isaac Bashevis Singer

 

Jeden z najczęściej czytanych pisarzy XX wieku tworzył w języku, który znała tylko garstka starych Żydów. 

Singer siłą swego talentu sprawił jednak, że ich życiem na zapadłej polskiej prowincji zachwycił się  cały świat.

 Rozgłos uzyskał, mieszkając w Ameryce, dokąd wyjechał  w 1933 roku. Początkujący wówczas, późniejszy wybitny prozaik, Saul Bellow, przetłumaczył  na angielski jego opowiadanie „Gimpel Głupek”.

Międzynarodowa publiczność literacka odkryła wówczas Singera, a wraz z nim – prowincjonalny świat  polskich Żydów przełomu XIX i XX wieku.

I wraz z autorem zaczęła zgłębiać podstawowe pytanie: na ile człowiek pobożny, a zwłaszcza Żyd, może korzystać z doczesnych przyjemności, by nie utracić więzów z własną wiarą i tradycją?

 Przed tym dylematem stawała większość bohaterów Singera. Także Jasza, tytułowy „Sztukmistrz z Lublina” z powieści, która przyniosła Singerowi w 1978 roku Nagrodę Nobla.

 Od pisania w jidysz nie odstąpił do końca. Pytany o przyczynę, odpowiedział: ”Ja wierzę w zmartwychwstanie. A kiedy zmartwychwstaną miliony Żydów, jakie będzie ich pierwsze pytanie? Otóż zapytają: czy jest coś nowego do czytania w jidysz?