Boże Narodzenie

Boże Narodzenie to święta, które powodują, że ciemne zimowe dni pięknieją i radośnie się rozświetlają. Cichną spory, panuje życzliwość, na twarzach dorosłych gości uśmiech, a na buziach dzieci pojawia się napięcie przed nadejściem świętego, który obdarowuje je prezentami. W Polsce przyjęło się, że Boże Narodzenie zaczynamy świętować już 24 grudnia. Wspólnie z całą rodziną siadamy do wigilii, by następnie na pasterce, tuż po północy radować się z narodzin Bożego Syna. Jednak słowo „wigilia” oznacza po prostu czuwanie (łac.vigilia - czuwanie, straż nocna, warta), dlatego w Kościele katolickim nazywa się tak każdy dzień, który poprzedza ważniejsze święto. Samo Boże Narodzenie (25 grudnia) korzeniami sięga IV wieku. W Polsce jeszcze na początku XX wieku używano nazwy Gody, Godne Święta(starorus. god – rok, święto, uczta) na oznaczenie okresu od Bożego Narodzenia do 1 stycznia lub do Święta trzech Króli (6 stycznia). Określenie to wywodzi się czasami ze zwyczaju „godzenia” służby, ponieważ na Boże Narodzenie wygasały umowy z najemną służbą, które odnawiano zwykle na św. Szczepana(26 grudnia) lub w Nowy Rok, z czym związany był zwyczajowy poczęstunek. 

Wigilia Bożego Narodzenia wedle wierzeń polskiego ludu miała obfitować w przeróżne znaki. Tego dnia ludzie prawi mogą zobaczyć liczne cuda. Ziemia otwiera się i ukazuje ukryte w niej skarby. Woda w strumieniach i rzekach zamienia się w płynne złoto, a ze studni można zaczerpnąć miodu lub wina. Zakwitają kwiaty, drzewa obsypują się kwieciem i natychmiast owocują, zwierzęta budzą się z zimowego snu, aby uczcić narodzenie Pańskie.

Z serii: pisarki polskie – Jadwiga Żylińska

Ta pisarka zdążyła zadebiutować przed wojną(pod swym panieńskim nazwiskiem Michalska), jednak na dobre wkroczyła na rynek literacki dopiero w połowie lat pięćdziesiątych. Jej powieści historyczne, opowiadania i eseje wyróżniają się tym, że jako pierwsza w Polsce tak konsekwentnie zajęła się losem i znaczeniem kobiet w historii, próbując wydobyć je z cienia i ukazać rolę, jaką odegrały w kulturze i życiu politycznym swoich czasów. Uwagę autorki przyciągnęły kobiety-władczynie: córki, żony, matki i siostry władców, a także postać tak wyjątkowa, jak przeorysza zakonu Brygida, która podobno sprawowała funkcję biskupa. Rozgłos przyniosła pisarce dwutomowa powieść z czasów średniowiecza „Złota włócznia”(1961), opowiadająca o Rychezie, wyjątkowo inteligentnej i ambitnej siostrzenicy cesarza Ottona III, która wyszła za mąż za Mieszka II. 

„Piastówny i żony Piastów”(1967) to zbiór szkiców o córkach i żonach władców z pierwszej polskiej dynastii królewskiej. Daleko głębiej w przeszłość, bo w czasy neolitu i epoki brązu, Żylińska sięgnęła w książce napisanej po podróży na Kretę: „Kapłanki, amazonki i czarownice”(1972), próbując rekonstruować nietypowe wzory ról kobiecych u samego ich początku, w społecznościach archaicznych.