Henryk Ibsen

Nazywano go „sumieniem XIX-wiecznej Europy”. A to sumienie krzyczało: mieszczańskie zakłamanie jest zakałą naszego stulecia!

 

 Niechęć do ograniczonego, mieszczańskiego stylu życia trawiła go od dziecka. Gdy miał osiem lat, jego ojciec, zamożny mieszkaniec norweskiego miasteczka Skien, niespodziewanie zbankrutował. Skutkiem tego mały Henryk natychmiast po ukończeniu szkoły powszechnej musiał  opuścić dom rodzinny i zarabiać na własne utrzymanie jako pomocnik aptekarza w miasteczku Grimstad.

 

 Przed skromnym pomocnikiem aptekarz nie krył się ze swoją interesownością i zakłamaniem. To wystarczyło, by Henryk nabrał przekonania, że właśnie taka dwulicowość najgłębiej wypacza psychikę człowieka i życie całych społeczeństw.

 Przeżywał różne koleje losu. Ostatecznie w Monachium napisał swoje najznakomitsze dzieła: „Podpory społeczeństwa”, „Dom lalki” i „Wroga ludu”. Wszystkie wymierzone w zakłamany świat mieszczaństwa. Środowiska konserwatywne całej Europy potępiały go. Ibsen po 27 latach powrócił do ojczystej Norwegii, przyjmowano go tam jak bohatera narodowego.

Z serii : Czytam, bo lubię

 

„Książka to najlepsza żywność, jaką znalazłem w ludzkiej podróży"

                                                                      Michel Montaigne              

                   

Patrick Radden Keefe – „Imperium bólu” – Czarne, Wołowiec 2023

Rodzina Sacklerów nie jest być może tak  dobrze znana w Polsce jak  w  Stanach Zjednoczonych. Miliarderzy, którzy finansowali galerie i uświetniali gale charytatywne, zapoczątkowali w Ameryce kryzys opioidowy, gdyż wyprodukowany w ich firmie Purdue Pharma lek – dwukrotnie silniejszy od morfiny, który po wprowadzeniu na rynek w 1996 r. miał zrewolucjonizować leczenie bólu – stał się najbardziej nadużywanym narkotykiem. Choć temat nie jest przyjemny, świetnie się tę historię czyta        i      wyciąga  z niej wniosek, że kiedy pieniądz i chciwość zaczynają odgrywać na rynku farmaceutycznym ważniejszą rolę niż etyka, najwyższą cenę płacą za to pacjenci.

Narodowe Czytanie - " Nad Niemnem"

 

Narodowe Czytanie 2023 czas zacząć – w tym roku gości lektura Elizy Orzeszkowej pt. „ Nad Niemnem”.

 Ma charakter eposu nawiązującego do tradycji Pana Tadeusza. Autorka pokazała tu panoramiczny obraz społeczeństwa XIX w. wraz z odwołaniem się – w retrospekcji – do problemów związanych            z powstaniem styczniowym., o czym przypomina leśna mogiła powstańcza.

 Ze względów cenzuralnych Orzeszkowa  nie mogła o tym mówić wprost. 

Akcja toczy się na Grodzieńszczyźnie, we dworze Korczyńskich i w sąsiednim zaścianku Bohatyrowiczów. Między tymi środowiskami narastał konflikt ekonomiczny.

 W konflikty wpisany jest wątek miłosny. Mezalians jak i spór dworu z zaściankiem, kończy się pojednaniem, a miłość dwojga młodych  - zaręczynami. Symbolem zgody i powrotu do tradycji solidaryzmu są mogiły Jana i Cecylii, nierównych stanem legendarnych przodków Bohatyrowiczów, i mogiła powstańców, m.in. Andrzeja Korczyńskiego i Jerzego Bohatyrowicza.

 Przez współczesnych utwór uznany został za arcydzieło, doczekał się różnych przeróbek dla młodzieży, adaptacji scenicznych i filmowych oraz przekładów na kilkanaście języków obcych.