Święta Bożego Narodzenia

 

Święto obchodzone na pamiątkę i dla uczczenia tajemnicy narodzin Jezusa. Liturgiczne święto Bożego Narodzenia powstało w Kościele zachodnim w Rzymie w IV w.

 Na dzień obchodów Bożego Narodzenia obrano 25 grudnia – czas przesilenia zimowego (chrześcijanie  nie znali bowiem rzeczywistej daty narodzin Jezusa ). 

„Boże Narodzenie jest wydarzeniem pełnym światła, jest świętem światła: w Dziecięciu z Betlejem pierwotne światło powraca, by na nowo zabłysnąć na niebie ludzkości, i rozprasza chmury grzechu.

 Blask ostatecznego triumfu Boga pojawia się na horyzoncie historii, by ukazać ludziom będącym  w drodze nową przyszłość, pełną nadziei. Wspólnota wierzących zbiera się na modlitwie            w każdym zakątku świata, by słuchać tej nowiny.

 Pośród mroźnej zimy i śniegu czy w tropikalnym upale ta noc jest Nocą Świętą dla wszystkich”. 

6 grudnia Św. Mikołaja

Święty Mikołaj jest chyba najbardziej zapracowanym świętym patronem. Opiekuje się nawet polnymi myszami i wilkami, nie pomijając pasterzy, żeglarzy, uczonych, uczniów …

 O jego życiu niewiele wiadomo. Prawdopodobnie urodził się w połowie III w. w Patarze. Jako biskup Miry zasłynął z pobożności       i hojności.

Biednym rozdawał jałmużnę i podobno nocą podrzucał podarunki pod drzwi ubogich parafian. Nie oczekiwał w zamian wdzięczności, a swoją pomoc ofiarowywał, ukrywając się, by nie narażać biednych na upokorzenie. 

Wiele jest  opowieści o cudach, których dokonał biskup. Według jednej z nich Mikołaj ukazując się marynarzom, pomagał odnaleźć drogę do portu statkom zagubionym w czasie sztormu. Być może właśnie z tego powodu, często znajdujące się blisko morza kościoły, są właśnie jemu poświęcone.

 Najważniejsze, co zawdzięczamy ulubionemu świętemu to mądrość, która mówi, że więcej jest radości  z dawania, niż          

z otrzymywania. W tym sensie każdy z nas może zostać „mikołajem”, sprawiając komuś radość.

Święci Cecylia i Walerian

 

Scena rozgrywa się we wnętrzu szesnastowiecznego pałacu    i przedstawia kluczowy moment historii świętej Cecylii – chrześcijanki, która złożyła śluby czystości, ale została zmuszona do poślubienia poganina o imieniu Walerian. W wieczór uroczystości zaślubin Cecylia wyznała małżonkowi, że złożyła śluby i anioł czuwa nad jej czystością. Tymi słowami spowodowała nawrócenie się Waleriana i przyjęcie przez niego chrztu. Dzięki temu mógł on zobaczyć anioła, który chronił jego małżonkę.

 Anioł podarował mu wieniec z wonnych róż przyniesiony z raju, a Cecylii wieniec z białych lilii. Cecylia i Walerian ponieśli męczeńską śmierć za wiarę razem z Tyburcjuszem, bratem Waleriana, który również się nawrócił. Pomimo, że Cecylia była jedną z najczęściej przedstawianych świętych w malarstwie XVI i XVII wieku, temat jej zaślubin z Walerianem rzadko był przedstawiany i trudno jest znaleźć obrazy, które – tak jak ten w kolekcji Borghese – ukazywałyby wszystkie szczegóły opisane w Złotej legendzie.

Atmosfera obrazu oddaje klimat i kulturę dworską, której jednym z najznakomitszych przedstawicieli był właśnie Lelio Orsi, doceniany za swą erudycję przez prominentnych zleceniodawców, wśród których byli książęta i księżne. Nawet jeśli obraz nie jest uważany za najlepsze dzieło Orsiego, należy docenić umiejętność malarza w przedstawianiu wyszukanych efektów świetlnych: boskie światło pochodzące od postaci anioła, naturalne światło brzasku, które można podziwiać w głębi, i światło sączące się przez szklane gomółki okna, które odbija się na ścianie i podłodze, tworząc wyszukaną grę cieni.

Anna Libera

 

Poetka Anna Libera, publikująca często pod pseudonimem Anna L. Krakowianka, urodziła się w Krakowie i spędziła w tym mieście lub w jego okolicach całe życie. Wywodziła się z biednych kręgów społecznych, była samoukiem, a na życie zarabiała jako szwaczka   i hafciarka 

 W przeciwieństwie do autorek pochodzących z bardziej uprzywilejowanych sfer miała poglądy postępowe, choć nigdy nie należała do jakiegoś ugrupowania politycznego i nie trzymała się żadnego programu. Interesowało ją przede wszystkim położenie miejscowych chłopów, zwłaszcza kwestia ich wykształcenia. Często wypowiadała się także na temat sytuacji kobiet. Również    w tym wypadku zajmowała się głównie sprawą ich wykształcenia, widząc w nim konieczny warunek równouprawnienia kobiet.

 Ogromną część dorobku Libery stanowią wiersze poświęcone Krakowi, jego historii i tradycji oraz zakątkom najchętniej  przez poetkę odwiedzanym. Poza tym utwory jej służyły zasadniczo celom społecznym; nie ma w nich miejsca na  introspekcję  i relacjonowanie przeżyć wewnętrznych. Wydała trzy zbiory wierszy: Poezje(1942), Nowe poezje(1846) oraz Poezje narodowe(1849). Anna L. Krakowianka głosiła równość kobiet i mężczyzn; wyjaśniała też, że dopiero wskutek złego wychowania oraz rodzących się na jego podłożu uprzedzeń owa równość została zapomniana, a kobiety uwierzyły we własną podrzędność. Problem ten pisarka rozpatrywała więc przez pryzmat uwarunkowań obyczajowych, co zdaje się przeczyć poglądom wyrażonym w jej wcześniejszych wierszach. Swoje rozważania  Libera zamknęła wnioskiem, że kobiety powinny otrzymać wykształcenie podobne do wykształcenia mężczyzn, nie tylko po to, aby osiągnąć osobiste spełnienie, lecz także po to, by jako obywatelki mogły współpracować z mężczyznami dla postępu społecznego i sprawy narodowej.

Narodowe Święto Niepodległości

 

Święta miłości kochanej Ojczyzny

 

Święta miłości kochanej Ojczyzny,

Czują cię tylko umysły poczciwe!

Dla ciebie zjadłe smakują trucizny,

Dla ciebie więzy, pęta niezelżywe.

 

Kształcisz kalectwo przez chwalebne czyny,

Gnieździsz w umyśle rozkosze prawdziwe,

Byle cię można wspomóc, byle wspierać,

Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.

                                                                        /Słowa: I. Krasicki/

Wieczna pamięć

Zgodnie z utrwalonym w Polsce zwyczajem dwa pierwsze dni listopada mają charakter refleksyjny i poważny.

 Jednak w liturgii Kościoła katolickiego 1 XI jest świętem radosnym, wspomnieniem tych wielu świętych, którzy zasłużyli na  zbawienie, choć ich życie upłynęło w cichości i nigdy nie zostaną oficjalnie wyniesieni na ołtarze.

 Obecnie święto to kojarzy się przede wszystkim ze zwyczajem odwiedzania cmentarzy.

 

Święci – to także ludzie

a nie  żadne gąsienice dziwaczki

(…)

potrafią żyć

 i nie dziwić się odchodzącym

potrafią umierać

i nie odchodzić …

                              ks. Jan Twardowski 

Olga Boznańska

 

„Dziewczynka z chryzantemami” to najsłynniejsze dzieło artystki, w którym definitywnie zerwała ona                            z obowiązującą w XIX wieku konwencją przedstawiania dzieci – zwykle w salonowych wnętrzach, z lalkami              i bukiecikami kwiatów, wystrojonych. 

Stworzyła niepokojący wizerunek samotnej, nieznanej dziewczynki stojącej na tle srebrnoszarej ściany                     w sukience stalowej barwy pozbawionej ozdób.

W jasnej, okolonej rudoblond włosami twarzy świecą ciemne oczy, którymi intensywnie wpatruje się w widza. W dłoniach trzyma perłowobiałe chryzantemy.

 To już nie dziecko, lecz jeszcze nie kobieta. Z obrazu emanuje przeczucie kobiecości, budząca się       świadomość i pierwsze wtajemniczenia. Subtelne gradacje szarości oraz kontrast jasnej cery i włosów z czernią oczu, nastrój smutku i tajemnicy sprawiają, iż „Dziewczynkę   z chryzantemami” uznano za arcydzieło polskiego modernizmu.

Rembrandt - Przypowieść o bogaczu

 

Tak zwana „Przypowieść o bogaczu” to młodzieńcze dzieło ukazujące dobitnie, jak wiele Rembrandt zawdzięcza sztuce Caravaggia operowania światłem. Inspirując się nim podobnie jak malarze Północy i okazując szczególne upodobanie dla scen nocnych rozgrywających się w blasku świec. Tutaj mocne światło świecy precyzyjnie oświetla starca, ukazując go w chwili, gdy ogląda ostatnią zarobioną monetę. Na tym właśnie polega umiejętność posługiwania się tego rodzaju efektem oświetlenia jako środkiem wyrazu – malarz nie wydaje osądu o zachowaniu skąpca, samo światło wydobywa niegodziwość jego postępowania. Decyzja należy do widza(stąd w wersji włoskiej podwójny tytuł dzieła), czy jest to boskie światło, czy też innego pochodzenia.

Dante Alighieri

 

Poeta, uczony i polityk włoski. Urodzony w maju 1265 r. we Florencji, zmarł 13 lub 14 września 1321 r.                       w Rawennie.

 Pełnił wiele funkcji publicznych w rodzinnym mieście. Całe jego życie streszcza się w miłości do jednej kobiety     i jednego miasta. Jednak ukochana Beatrycze  zmarła         w wieku zaledwie dwudziestu pięciu lat. A umiłowana Florencja skazała go na wygnanie.

 Beatrycze Portinari, córkę zamożnego sąsiada, Dante poznał, kiedy oboje mieli zaledwie po dziewięć lat.          Nie przeszkodziło to chłopcu zakochać się w niej od pierwszego wejrzenia i na całe życie. Kiedy więc jego ukochana zmarła   w kwiecie wieku, Dante przeżył skrajne załamanie.

 Początki twórczości Dantego sięgają lat 1292-93 (Vita nuova, „Życie nowe” rodzaj pamiętnika prozą poświęconego młodzieńczej miłości do Beatrycze, przeplatanego wierszami). 

Jest też autorem traktatów politycznych i językoznawczych. Jednak najważniejszym dziełem Dantego jest „Boska komedia” (La Divina  Commedia, 1307-1321) napisana w języku włoskim. Pierwotny tytuł dzieła brzmiał Komedia, uzupełniony później przez komentatorów. 

Boska komedia to dzieło zakrojone na wielką miarę, łączące w sobie intencję oddania hołdu nieżyjącej od dawna i wyidealizowanej ukochanej z lat młodości Beatrycze z zamysłem stworzenia utworu przestrzegającego przed wszechogarniającym upadkiem moralnym.

 Istotą ideową dzieła była więc sublimacja idealnej miłości, owocująca zbliżeniem do Boga. Pisząc swój nieśmiertelny poemat, Dante – oceniał Kalikst Morawski – kierował się dwiema zasadniczymi przesłankami. Chciał oddać hołd ukochanej kobiecie i uwiecznić swą miłość, mówiąc             o Beatrice to, czego dotąd nigdy nie powiedziano o żadnej kobiecie.

 Drugim motywem przewodnim była chęć służenia zbłąkanej ludzkości.       W tym należało pokazać ogrom zła   w jego różnorodnych formach, ażeby wstrząsnąć sumieniem grzeszników.

"Ballady i romanse"

 

Na kolejną edycję Narodowego Czytania wybrano „Ballady i romanse” Adama Mickiewicza.

 Datę ich wydania - rok 1822 przyjmuje się za początek romantyzmu polskiego. 

„Ballady i romanse” są praktyczną realizacją teoretycznych  założeń romantyków, udowadniają piękno i wartość literatury romantycznej. 

Romantyczna ideologia zmienia hierarchię wartości: nie nauka i mądrość są najważniejsze        w poznaniu świata, lecz czucie i wiara. Uczucie jest tak samo ważne jak myślenie.

Wrzask mody - Martensy

 

Poduszka powietrzna doktora Maertensa

Buty muszą być wygodne – szczególnie wtedy, gdy trzeba ulżyć obolałym czy chorym nogom. 

Po kontuzji na nartach w roku 1945 niemiecki lekarz Klaus Maertens stwierdził, że jego zwykłe buty nie nadają się dla rekonwalescenta.

 Zaprojektował więc specjalną wersję, w której do elastycznej podeszwy wpuszczano bąbel powietrza.

 Poza tym obuwie było solidne i dobrze chroniło nogę.

 Buty szybko stały się znane jako martensy albo DM-sy i zostały natychmiast zawłaszczone przez nastolatków.

 Moda na nie trwa już od ponad 70.! Martensy produkuje się w wielu kolorach i fasonach, ale nie tracą przez to nic ze swojego charakteru.