środa, 15 lutego 2023

Irit Amiel (Irena Librowicz)

 




Pochodzi  z Częstochowy. Wojnę przeżyła w Polsce, częściowo          w getcie w swoim rodzinnym mieście, częściowo ukrywając się po „aryjskiej” stronie.




 Wyjechała z Polski w 1945, mieszkała w Izraelu. Przetłumaczyła na polski wiersze poetów hebrajskich (wydała antologię), a także literaturę polską na hebrajski (m.in. Marka Hłaskę, Henryka Grynberga, Hannę Krall, Wisławę Szymborską). Była pisarką dwujęzyczną, po polsku wydała dwa tomy wierszy: Egzamin             z Zagłady oraz Nie zdążyłam. 





Tomik jej miniaturowych opowiadań Osmaleni dotyczy nie tyle samej Zagłady, ile jej skutków, ujawniających się nieraz po wielu latach. Tytuł książki wydaje się wyjątkowo trafną metaforą, oddającą istotę „syndromu ocalonych”.




 Opowiadania Irit Amiel są właściwie mikrobiografiami, naszkicowanymi w maksymalnie zwięzły sposób i osadzonymi na ogół  w realiach powojennego życia w Izraelu.




 Pisarka przekonuje, że ci, którzy wyszli z życiem z Holokaustu, nie wyszli z niego cało. Na ocalonych-osmalonych na zawsze pozostaje niezmywalny ślad ognia Zagłady, której wspomnienie dopada ich nawet po wielu latach pozornie szczęśliwego życia. Polszczyzna Irit Amiel jest przejrzysta i zwięzła, a jednocześnie żywa                     i obrazowa. Pisarka mistrzowsko operuje skrótem myślowym           i celną puentą.