Opłatek

 ( „Z opłatkiem „ 1876 – Kajetan Kraszewski )

 

„Do siego roku życząc panu bratu

Kiedy w rozłące pędzim dni ostatek

(Choć dziś ten zwyczaj obojętny światu)

               szlę Ci opłatek.

Dla nas on zawsze świętość wyobraża:

Pamiątkę łaski udzielonej z Nieba

A oprócz skarbu branego z ołtarza

               własny kęs chleba.

Ojców to naszych obyczaj prastary

Rodzinnej niwy maluje dostatek.

Symbol braterstwa, miłości i wiary

               Święty opłatek”.

 

Niechaj ziemię rozśpiewa kolęda,

Każdy dom i każdego z nas,

Niechaj piękne Bożonarodzeniowe Święta

Niosą wszystkim betlejemski blask.              

                                                                              ( Zofia Ewa Szczęsna )

 

( Z. Kunstman: „W dzień Bożego Narodzenia” )

 

„Pamiętaj, będą ludzie smutni, opuszczeni,

niepotrzebni nikomu –

i nikt z nimi słowa nie zamieni

nie zaprosi do swego domu.

Weź do ręki biały opłatek,

Choćbyś nawet nie miał go z kim dzielić

i życz szczęścia całemu światu:

niech się wszystkie serca rozweselą …”

6 grudnia Świętego Mikołaja

Mikołaj z Myry, święty, urodzony w III wieku, Patara, zmarł w IV wieku (Myra, obecnie Demre, Turcja), biskup Myry w Licji (pd.-zach. Azja Mniejsza). 

W kościele wschodnim zwany cudotwórcą. Według tradycji opiekun ubogich.

 Kult rozpowszechniony na Wschodzie od VI wieku, na Zachodzie nasilił się od przeniesienia (1087) relikwii Mikołaja do Bari w pd. Włoszech. 

Patron Rusi – w cerkwiach prawosławnych umieszczany na jednej z dolnych ikon ikonostatu, także kupców                (w Polsce liczne parafie pod jego wezwaniem                       w miejscach targowych), żeglarzy, więźniów, studentów, młodych panien. 

Do jego legendy hagiograficznej nawiązuje zwyczaj obdarowywania się      w dniu Św. Mikołaja – 6 XII – i na Boże Narodzenie.

Blaise Pascal

Człowiek jest tylko trzciną, którą nagina byle podmuch wiatru – przypominał Pascal. Ta trzcina posiada jednak potężną broń: wolny umysł.

 Już w dzieciństwie odznaczał się niepospolitymi zdolnościami          w dziedzinie matematyki i fizyki. Jako dwudziestokilkulatek skonstruował maszynę liczącą, która po kilku wiekach okazała się krokiem milowym w tworzeniu komputera.

 Jednak pragnienie pogłębienia życia duchowego prześladowało go tak przemożnie, że zupełnie nagle porzucił świetnie zapowiadającą się karierę naukową i osiadł  w Port-Royal. Podjął trud napisania wielkiej apologii religii chrześcijańskiej.

 Przyjął jednak osobliwą metodę – cały gmach myśli chrześcijańskiej poddał „próbie myśli”. Z własnych myśli wywiódł słynny „zakład Pascala”. Zdecydowanie opłaca się pozostawać lojalnym członkiem Kościoła katolickiego i praktykować jego moralność.

 Jeżeli bowiem po śmierci czeka nas życie wieczne, odbierzemy  za przykładne prowadzenie się  niekończącą się chwałę. Jeżeli jednak po śmierci nie ma nic, to i tak, dzięki uczciwemu życiu, niczego nie tracimy. Rozproszone  „Myśli” wydano dopiero po śmierci autora. Jeden z najgorliwszych chrześcijan swojej epoki zmarł, nie dożywszy nawet 40 lat.

Z serii - Czytam, bo lubię

 Samiec alfa musi odejść – Liz Plank – Czarne, Wołowiec 2022

Celem tej książki jest zwrócenie uwagi na toksyczną męskość i los mężczyzn widziany przez pryzmat ich ról społecznych. Tradycyjna ideologia męskości źle wpływa na zdrowie psychiczne i fizyczne panów, a problem ten widać na całym świecie. Najwięcej samobójstw nastolatków dotyczy właśnie chłopców. Wielu panów powinno przejść update, bo stare czasy mocnego patriarchatu już nie wrócą. Potrzebne jest zatem wyzwolenie się od tradycyjnych wzorców, które ograniczają obie płcie. Samiec alfa wcale nie musi odchodzić, tylko zaakceptować, że i samice bywają alfa, co wcale nie oznacza umniejszenia jego osoby.

11 listopada Narodowe Święto Niepodległości

 

Pierwsza  Brygada

Legiony to żołnierska nuta,

Legiony to straceńców los,

Legiony to żołnierska buta,

Legiony to ofiarny stos.

Ref.

My Pierwsza Brygada,

Strzelecka gromada.

Na stos rzuciliśmy

Nasz życia los,

Na stos, na stos!

 

O ileż mąk, ileż cierpienia,

O ileż krwi, wylanych łez.

Pomimo to nie ma zwątpienia,

Dodawał sił wędrówki kres.

1 listopada Dzień Wszystkich Świętych

 

Płoną świeczek szeregi,

Płoną świeczek tysiące, powiewają płomyki

Zamyślone i drżące.

 

Więc płomykiem jak dłonią,

Dłonią ciepłą i jasną,

pozdrawiamy tych wszystkich,

których życie już zgasło.

                                             (Hanna  Łochocka)

Artemisia Gentileschi

 

Niektórzy spośród mecenasów Artemisii lubili  malarstwo alegoryczne.

Malarstwo zwykle wyobrażano jako piękną kobietę. Lecz na obrazie zawsze towarzyszył tej piękności artysta (oczywiście płci męskiej) patrzący z dumą na swoje dzieło.

 Gentileschi postanowiła wszystko zrobić inaczej. W jej alegorii miała pojawić się tylko jedna postać – ona, Artemisia. – Ja jestem malarką … i ja jestem Malarstwem! Po paru próbach odkryła, jak namalować samą siebie przy  sztaludze. Użyła luster, dzięki którym widziała się z profilu, z pędzlem, przy płótnie. Nie chciała wyglądać zachwycająco.

 Malowanie to brudne zajęcie. Jej rękawy na obrazie są podwinięte, jej włosy w nieładzie – ale co  w tym złego? Mężczyźni sądzą, że jedyny rodzaj malarstwa uprawiany przez kobiety to malowanie twarzy! Artemisia zatytułowała swoje dzieło „Autoportret” jako alegoria malarstwa. I ten właśnie obraz chciał od niej kupić        Karol I Stuart.

Z serii - Czytam, bo lubię

 

Joanna Kuciel-Frydryszak – „Chłopki. Opowieść o naszych babkach”,

Marginesy, Warszawa 2023

Czytając tę poruszającą, mocną, wręcz brutalną, ale znakomicie napisaną książkę, można by pomyśleć, że dotyczy bardzo dawnych czasów. 

A przecież od wiejskiego znoju naszych babek nie minęło jeszcze 100 lat. Jest to książka, bez której nie sposób zrozumieć historii narodu i historii indywidualnej każdego z nas. 

To wielowarstwowy pejzaż socjologiczny i kulturowy. Pokazuje        i uświadamia źródła naszych dzisiejszych traum. Lektura obowiązkowa dla każdego.

Henryk Ibsen

Nazywano go „sumieniem XIX-wiecznej Europy”. A to sumienie krzyczało: mieszczańskie zakłamanie jest zakałą naszego stulecia!

 

 Niechęć do ograniczonego, mieszczańskiego stylu życia trawiła go od dziecka. Gdy miał osiem lat, jego ojciec, zamożny mieszkaniec norweskiego miasteczka Skien, niespodziewanie zbankrutował. Skutkiem tego mały Henryk natychmiast po ukończeniu szkoły powszechnej musiał  opuścić dom rodzinny i zarabiać na własne utrzymanie jako pomocnik aptekarza w miasteczku Grimstad.

 

 Przed skromnym pomocnikiem aptekarz nie krył się ze swoją interesownością i zakłamaniem. To wystarczyło, by Henryk nabrał przekonania, że właśnie taka dwulicowość najgłębiej wypacza psychikę człowieka i życie całych społeczeństw.

 Przeżywał różne koleje losu. Ostatecznie w Monachium napisał swoje najznakomitsze dzieła: „Podpory społeczeństwa”, „Dom lalki” i „Wroga ludu”. Wszystkie wymierzone w zakłamany świat mieszczaństwa. Środowiska konserwatywne całej Europy potępiały go. Ibsen po 27 latach powrócił do ojczystej Norwegii, przyjmowano go tam jak bohatera narodowego.

Z serii : Czytam, bo lubię

 

„Książka to najlepsza żywność, jaką znalazłem w ludzkiej podróży"

                                                                      Michel Montaigne              

                   

Patrick Radden Keefe – „Imperium bólu” – Czarne, Wołowiec 2023

Rodzina Sacklerów nie jest być może tak  dobrze znana w Polsce jak  w  Stanach Zjednoczonych. Miliarderzy, którzy finansowali galerie i uświetniali gale charytatywne, zapoczątkowali w Ameryce kryzys opioidowy, gdyż wyprodukowany w ich firmie Purdue Pharma lek – dwukrotnie silniejszy od morfiny, który po wprowadzeniu na rynek w 1996 r. miał zrewolucjonizować leczenie bólu – stał się najbardziej nadużywanym narkotykiem. Choć temat nie jest przyjemny, świetnie się tę historię czyta        i      wyciąga  z niej wniosek, że kiedy pieniądz i chciwość zaczynają odgrywać na rynku farmaceutycznym ważniejszą rolę niż etyka, najwyższą cenę płacą za to pacjenci.

Narodowe Czytanie - " Nad Niemnem"

 

Narodowe Czytanie 2023 czas zacząć – w tym roku gości lektura Elizy Orzeszkowej pt. „ Nad Niemnem”.

 Ma charakter eposu nawiązującego do tradycji Pana Tadeusza. Autorka pokazała tu panoramiczny obraz społeczeństwa XIX w. wraz z odwołaniem się – w retrospekcji – do problemów związanych            z powstaniem styczniowym., o czym przypomina leśna mogiła powstańcza.

 Ze względów cenzuralnych Orzeszkowa  nie mogła o tym mówić wprost. 

Akcja toczy się na Grodzieńszczyźnie, we dworze Korczyńskich i w sąsiednim zaścianku Bohatyrowiczów. Między tymi środowiskami narastał konflikt ekonomiczny.

 W konflikty wpisany jest wątek miłosny. Mezalians jak i spór dworu z zaściankiem, kończy się pojednaniem, a miłość dwojga młodych  - zaręczynami. Symbolem zgody i powrotu do tradycji solidaryzmu są mogiły Jana i Cecylii, nierównych stanem legendarnych przodków Bohatyrowiczów, i mogiła powstańców, m.in. Andrzeja Korczyńskiego i Jerzego Bohatyrowicza.

 Przez współczesnych utwór uznany został za arcydzieło, doczekał się różnych przeróbek dla młodzieży, adaptacji scenicznych i filmowych oraz przekładów na kilkanaście języków obcych.