Główne i najstarsze święto chrześcijańskie, doroczna uroczystość upamiętniająca zmartwychwstanie Jezusa. Sam dzień tego święta nazywa się Wielką Niedzielą, ale jest ono kontynuowane w dni następne (oktawa Wielkanocy); okres wielkanocny roku liturgicznego trwa do Zesłania Ducha Świętego. Obrzędy wielkanocne rozpoczyna Niedziela Palmowa, zwana Kwietną lub Wierzbną. Najważniejszym symbolem tego dnia jest palma. Upamiętnia ona triumfalny wjazd Jezusa do Jerozolimy. Ze względu na to, że zmartwychwstanie nastąpiło zaraz po żydowskim święcie Pesach (Pascha), nazwa Pascha jest też przenoszona na Wielkanoc; ponieważ starożytna rachuba liczyła dobę od zachodu słońca, wieczorna msza w Wielką Sobotę jest także uważana za wielkanocną, a jej swoista liturgia upamiętnia zmartwychwstanie; msza ta była w starożytności całonocna (jest to praktykowane w prawosławiu; na Zachodzie ze względów bezpieczeństwa od X w. odprawiano ją wcześniej w dzień); do mszy nocnej nawiązuje też poprzedzona procesją rezurekcja. Uroczystości kościelne Wielkanocy łączą się z domowymi (śniadanie wielkanocne z życzeniami i dzieleniem się jajkiem; pokarmy są uprzednio święcone w Wielką Sobotę), a także ze zwyczajami ludowymi (malowanie pisanek, dyngus – które można interpretować jako pozostałości wiosennego święta życia). Data obchodzenia Wielkanocy była w starożytności przedmiotem sporu; z początku świętowano ją w dzień Paschy (wg kalendarza żydowskiego, 14 dnia miesiąca nissan), później w Rzymie (już w II w.) Wielkanoc przypadała na niedzielę, gdyż zmartwychwstanie nastąpiło w ten dzień tygodnia. W IV w. ustalono, że Wielkanoc przypada w 1 niedzielę po 1 wiosennej pełni księżyca, w związku z czym jej data jest zmienna ( od 21 III do 25 IV ). Inne różnice obliczeniowe trwały do VII w.; obecna odmienność daty Wielkanocy w prawosławiu wynika ze stosowania w nim kalendarza juliańskiego.
IB
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz