8 kwietnia mija 43 rocznica śmierci Pablo Picassa.

Hiszpański malarz, rzeźbiarz i grafik, najbardziej znany i wszechstronny twórca XX wieku.







Doskonałe przygotowanie warsztatowe i biegłość techniczną wyniósł P.

z rodzinnego domu. Studiował w Barcelonie oraz w akademii w Madrycie. W 1900 po raz pierwszy odwiedził Paryż, tam zafascynowała go twórczość H. Toulouse-Lautreca

i symbolistów. W następnych latach przebywał na zmianę w Barcelonie i w Paryżu, gdzie w 1904 osiadł na stałe.  W Paryżu P. zamieszkał w pracowniach malarskich na Montmartrze, tzw. Bateau-Lavoir, gdzie poznał wielu artystów i pisarzy, w tym późniejszego przyjaciela G. Apollinaire’a.

W 1948 wziął udział w Kongresie Obrońców Pokoju we Wrocławiu, podczas którego przekazał zespół prac ceramicznych Muzeum Narodowemu w Warszawie.

Wielkie akademickie płótna P. pochodzące z okresu studiów w Hiszpanii zdumiewają dojrzałością warsztatową młodego artysty ( Pierwsza komunia, Wiedza i miłosierdzie). Po pierwszych kontaktach ze sztuką franc. P. wykształcił cechy własnego stylu ( tzw. okres błękitny, od 1901 ). Ówczesne płótna charakteryzuje specyficzna ikonografia – przedstawienia ludzi biednych, ze społecznego marginesu oraz sentymentalny i melancholijny klimat zderzony z ekspresyjną, zimną kolorystyką ( Stary gitarzysta, Życie ). Po 1905 P. zmienił kolorystykę, dominować zaczęły tony różowe i szare (stąd nazwa „ okres różowy” ). Ulubionymi tematami byli akrobaci i tancerze, postacie arlekinów ( Rodzina arlekina, Dziewczyna na kuli ).

Stopniowo poszukiwania malarskie P. koncentrowały się na analizie przestrzeni, struktury przedmiotów i redukcji form. Studiował wówczas malarstwo P. Cezanne’a

i rzeźbę afrykańską. Wynikiem tych wysiłków są Panny z Awinionu, kompozycja ,

w której stopień deformacji bryły i przestrzeni zapowiadał kubistyczny przełom. Od 1909 P. pracował wspólnie z G. Braque’iem i dążył do odejścia od iluzjonizmu

i rozbicia przedmiotu. P. stworzył też wiele kompozycji rzeźbiarskich, wykonanych

z metalu przy współpracy rzeźbiarza hiszp.. J. Gonzalesa. Kulminacyjnym momentem twórczości P. w latach trzydziestych są cykle Minotauromachia, Sny i kłamstwa generała Franco oraz obraz Guernica, przeznaczony do pawilonu hiszp. na Wystawie Światowej w Paryżu ( 1937 ). Dramatyzm i tragizm tego płótna otrzymały monumentalny, ponadczasowy wyraz. W kompozycjach P. z okresu II wojny światowej uderza ciemna, ograniczona gama barwna, a także obecność wyobrażeń czaszki, martwych natur ze świecą oraz agresywnych, profilowych portretów kobiet.

Powojenna twórczość P. ustabilizowana w swoim kształcie nie podlega już gwałtowniejszym przemianom. W ramach nowoczesnej formuły P. podjął w latach pięćdziesiątych swoisty dialog z tradycją malarską, tworząc cykle wariacji na temat obrazów dawnych mistrzów: P.P. Rubensa, E. Delacroix, a zwł. różne interpretacje Las Meninas D. Velazqueza.

Twórczość P., wyznaczając drogi rozwoju dwudziestowiecznej sztuki, pozostaje jednocześnie poza jej gł. nurtami i nie daje się sprowadzić do żadnego prądu, czy kierunku. Jego dzieło i osobowość – ciągłego burzyciela i nowatora – oddziałały na pracę kilku pokoleń artystów na całym świecie. Specjalne muzea poświęcone P. istnieją w Barcelonie i w Paryżu.  

IB